کتاب هفته، شماره 134- اول شهريور 1382

1- انگيزه شما  از تألیف كتاب چيست و  در پاسخ به چه نيازهايي است؟

تألیف كتاب مبتني دو ضرورت جدایی‌ناپذیر بود نخست  نياز به دسترسي كاربران و متصدیان نشر الكترونيكي به مفاهيم  كلي نشر الكترونيكي و گشودن باب مستندسازی اندوخته‌های علمي و تجربي اين حوزه در کشور؛ دوم جهت‌گیری برنامه استراتژيك مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران به‌سوی نشر الكترونيكي مدارك علمي كشور و ايجاد دسترسي رايگان همگاني به اين منابع  بود.در برنامه استراتژیک مركز، استانداردسازي و درك صحيح علمي از پديده نشر الكترونيكي براي انتشار حجم انبوه اطلاعات به‌عنوان پشتوانه فعالیت‌های عملي از جايگاه ویژه‌ای برخوردار است. كتاب “نشر الكترونيكي حاصل توجه به اين دو  نياز  است.

2- كتاب تا چه حد بازگوكننده تمام وجوه و ابعاد اين پديده در جهان است؟

محور تلاش من در اين كتاب،  به شكلي تبيين موضوع  و آشنايي كلي با پديده نشر الكترونيكي است و نه بيشتر. اگر مروري بر كتاب داشته باشيد، درمی‌یابید كه برخي موضوع‌ها نظير  “فرايندهاي نشر الكترونيكي” به‌اختصار كامل مطرح‌شده است و  مسائل “کپی‌رایت” نيز به همين منوال. بيان ماهيت نشر الكترونيكي در حدي كه مبين تمام وجوه و ابعاد اين پديده باشد مستلزم كار طولاني و عميق است كه از توان يك نفر خارج است. هر عنوان از فصل‌های اين كتاب می‌تواند خود عنوان يك يا چند كتاب مستقل باشد. مثلاً ما اشاره‌ای به سي. اس. اس کرده‌ایم؛ شايد در حد يك يا دو صفحه؛ درحالی‌که می‌دانید كه کتاب‌های مستقل متعددي در جهان درباره سي. اس. اس منتشرشده است. درباره ايكس. ام. ال و ساير مباحث هم همین‌طور.

پیوست‌های كتاب شامل : روش توليد فايل “پي. دي. اف. فارسي”، “فراداده” و “روش ارجاع به منابع الكترونيكي” تا حدودي به يك راهنماي عملي می‌ماند و با ساختار كلي كتاب اندكي فاصله گرفته است. اين پیوست‌ها درواقع بخشي از  كتاب در دست تألیف ” راهنماي عملي نشر الكترونيكي” است كه به دليل ضرورت و مراجعه و تماس‌های فراوان  كاربران براي كسب راهنمايي در اين زمينه به‌عنوان پيوست در كتاب درج‌شده است.

3- درصد ترجمه و تألیف تحليل و میزان استفاده از تجارب

هسته اصلي كتاب برگرفته از يك طرح پژوهشي است كه در سال 1380 در مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران اجرا شد. محورهاي كار کاملاً مشخص بود و نگارش اثر با تکیه‌بر تجارب اندوخته شده در مدت اجراي طرح پژوهشي و كار عملي انجام گرفت. فصل سوم كتاب كه شامل دستورالعمل‌های كنسرسيوم وب جهاني است بيشتر از ساير فصل‌ها از ترجمه بهره برده است. درباره آثار مربوط به فناوري اطلاعات، من هرگونه ادعاي تألیف به معناي مطلق آن را رد می‌کنم. ما نه ابداع‌کننده اين روش هستيم و نه فناوري آن کاملاً  در اختيار ما است. ازاین‌رو، اين كتاب حاصل نوعي رويكرد آموزشي در پژوهش ، تجارب شخصي و استفاده از منابع خارجي  است. بيان كمي ميزان سهم هريك از اين عناصر براي من مشكل است.

4- مبناي مطالب  فقط w3c بوده است يا منابع ديگر

شايد محور اصلي موضوع‌ها و متن كامل برخي از فصول رهنمودهاي كنسرسيوم وب جهاني (w3c) باشد اما منابع بسيار ديگري موردمطالعه قرارگرفته است كه در کتاب‌نامه انتهاي كتاب فهرست آن‌ها آمده است.

نکته‌ای كه لازم می‌دانم بدان اشاره‌کنم وجود يك كتابشناسي جامع از نشر الكترونيكي بر روي ديسك ضميمه كتاب است كه البته متن كامل اين كتابشناسي بسيار مفصل است و امكان (و حتي ضرورت) چاپ آن وجود نداشت. متن اين كتابشناسي يكجا از سایت‌های خارجي دريافت شده است كه مشخصات كامل تهیه‌کننده آن در فايل موجود است و این‌جانب به‌جز ترجمه موضوع‌بندی اصلي آن ، هيچ زحمتي در تهيه و تدوين آن نکشیده‌ام. اين كتابشناسي بسيار ارزنده كه حاصل تلاش مؤثر تهیه‌کننده آن است و به‌رایگان در دسترس عموم قرار داده است به‌طور مرتب روزآمد می‌شود. علاقه‌مندان به اين حوزه از مراجعه به آن، پشيمان نخواهند شد. تهیه‌کننده محترم اين كتابشناسي  حتي اگر در مواردي متن كامل مقاله يا گزارشي بر روي اينترنت قابل‌دسترسی بوده، نشاني اينترنتي آن را با پيوند(لينك) به “عنوان متن” آن را در دسترس كاربران قرار داده است.

5- آيا اين اولين كتاب در اين حوزه  است؟

به‌عنوان كتابي كه به ماهيت “نشر الكترونيكي” می‌پردازد، بلي، اولين اثر است. كه اميدوارم اين ادعا بر متخصصين اين حوزه گران آيد و طرحي نو دراندازند!

قبلاً بخش‌های از اين كتاب ، به‌عنوان گزارش طرح پژوهشي بر روي سايت مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران قرار گرفت  كه روزنامه اقتصادي آسيا در نيمه دوم سال 1381 در صفحه‌های ويژه كامپيوتر خود ، متن كامل  آن را منتشر كرد البته با حذف معادل‌های لاتين و پاورقی‌ها.

لازم است به اطلاع شما و خوانندگان ارجمندتان برسانم كه متن كامل اين كتاب تا شهریورماه سال جاري بر روي سايت مركز به نشاني www.irandoc.a.ir قرار خواهد گرفت.

6- نقش كمبود منابع در تألیف اين اثر

اتفاقاً براي رعايت ايجاز – به لحاظ هدفي كه در تألیف داشتم- ناگزير از پالايش و حذف منابع بسيار مهمي شدم  كه اميدوارم در” كتاب كار نشر الكترونيكي” از آن‌ها استفاده كنم. مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران براي تهيه منابع  موردنیاز تلاش وافر داشت كه از همه متصدیان آن سپاسگزارم.

7- معادل‌سازی از كجا آمده است؟

معادل‌سازی واژه‌ها و برخي عبارات عمدتاً سليقه ويراستار محترم كتاب آقاي قاسمي است كه فردي صاحب‌نظر و متخصص در اين زمينه است. در مواردي هم  واژه‌ها از منابع ديگر نقل شد است كه بدون تغيير- با ذكر منبع- در كتاب آمده است.

8- آمار معادل‌سازی شده‌ها در كتاب چگونه است؟

بناي تألیف كتاب  معادل‌سازی افراطي به‌گونه‌ای كه  ارتباط با مخاطب را مخدوش  سازد نبوده است اما طرح اين سؤال گوياي اين است معادل‌سازی‌ها کاملاً به چشم می‌آید.  اگر مراد، وجه مثبت معادل‌سازی است بايد آن را به‌حساب ويراستار بگذاريم. شخصاً محاسبه خاصي درباره آمار معادل‌سازی‌ها در كتاب انجام نداده‌ام تا به زبان عدد و رقم ذكر كنم

9- كار در دست تألیف در اين زمینه – توضيح

در كتاب “نشر الكترونيكي” اشاره‌کرده‌ام كه استفاده‌کنندگان نبايد انتظار يك “كتاب كار” را از آن داشته باشند. قصدم  اين است كه كمبود مورداشاره را مرتفع و منبعي به زبان فارسي تحت عنوان “راهنماي عملي نشر الكترونيكي” تألیف نمايم. اندوخته‌های علمي و منابع در دسترس براي توليد چنين اثري کاملاً مهيا است.

10- مشكلات و موانع تألیف كتاب

مايلم به يك نقيصه  آثاري كه براي نخستين بار موضوعي را به زبان فارسي مطرح می‌کنند ، اشاره‌کنم. لازمه پختگي يك اثر، طرح موضوع آن در محافل علمي و بحث و تفحص درباره مباني نظري و زمینه‌های مرتبط با آن است. حتي وجود سوابق پژوهشي اعم از پایان‌نامه  و طرح‌های پژوهشي و يا مقالات علمي كمك مؤثری به پرورده شدن موضوع خواهد كرد و هر بی‌بضاعتی به خود جرئت فضل فروشي و خودنمايي را نخواهد داد. اما وقتي با فقر منابع مكتوب به زبان فارسي روبرو هستيم، آثاري كه براي اولين بار منتشر می‌شوند، ناتواني مؤلف به‌گونه‌ای پنهان می‌ماند. چون نه امكان مقايسه آن با آثار ديگر وجود دارد و نه زمينه بحث علمي درباره آن وجود دارد. من در هنگام انتشار كتاب ” نيازسنجي اطلاعات” همين نكته را يادآور شدم. درباره آن كتاب هم به لحاظ بكر بودن موضوع نقد و بررسی‌های منتشرشده کاملاً در تائید كتاب بود. شايد بتوان گفت كتاب” نشر الكترونيكي” هم خواه‌ناخواه چنين وضعي را پیداکرده است

11-چرا كنسرسيوم وب توصيه فلش را نمی‌کند

كارشناسان و صاحب‌نظران كنسرسيوم وب جهاني در ارزيابي خود براي استفاده از برنامه‌های جانبي و كمكي در اينترنت وسواس و دقت فراواني به خرج می‌دهند. حقيقت اين است كه آنان زماني با  امكانات “ادوبي” هم ميانه خوبي نداشتند، و من در كتاب اشاره كوتاهي بدان دارم، اما اكنون خودشان از قالب “پي. دي. اف.” استفاده می‌کنند. معناي اين كار وجود مكانيسم تجدیدنظر مداوم در دستورالعمل‌ها و هماهنگي با نوآوری‌های حوزه فناوري اطلاعات است. از سوي ديگر موقعيت كنوني نرم‌افزارهایی مانند  “ادوبي” در نشر الكترونيكي به‌گونه‌ای است كه نمی‌توان آن‌ها را ناديده گرفت. اگر كنسرسيوم اقدامي را توصيه نمی‌کند به معناي طرد دائمي و نفي كليت امكانات نوين نيست بلكه محور قرار دادن كاربران، آن‌هم با حداقل امكانات براي مرور صفحه‌های وب است.  گاه توليدكنندگان نرم‌افزار يا طرحان مرورگرهاي اينترنتي تغييراتي را در برنامه‌های خود می‌دهند كه ممكن است موجب تجدیدنظر در دیدگاه‌های كارشناسان كنسرسيوم گردد.

12- کتاب‌های الكتروني در ايران  با استانداردهاي نشر الکترونیکی همخواني دارند

كتاب الكترونيكي تعريف خاصي دارد كه هرآن چه به‌عنوان كتاب الكترونيكي در ايران منتشرشده است هم به‌گونه‌ای  با اين تعريف انطباق دارد. اما اينكه با استانداردها همخواني داشته باشد نيازمند بررسي تک‌تک آن‌ها است كه خود يك پژوهش مستقل را می‌طلبد. به نظرم ما در استفاده از فناوري نوين دچار يك مشكل اساسي هستيم و آن عبارت است از :  استفاده از فناوري  قبل از اينكه درك  فراگيري از مباني علمي ، روش‌ها ، استانداردها و دستورالعمل‌های آن داشته باشيم.

شايد غالب كساني كه مقاله‌ای را در محيط وب منتشر و در دسترس عموم می‌گذارند عنوان  كار خود را “نشر الكترونيكي” بگذارند؛ همین‌طور، كساني كه كتابي را اسكن و بر روي سي. دي. منتشر می‌کنند. هر دو را می‌توان نشر الكترونيكي دانست. اما اگر استانداردهاي لازم در آن‌ها رعايت نشده باشد اين كار در حد “جعل عنوان” كتاب الكترونيكي باقي می‌ماند. بين مهارت‌های عملي و درك علمي تفاوت وجود دارد. اگر نقصاني هست، از تفاوت قائل نشده بين اين دو ناشي می‌شود.  كه در نشر الكترونيكي بايد درك صحيحي از محيط الكترونيكي  و ماهيت و محدودیت‌های آن داشت، و از  عمل زدگي و ساده‌انگاری اجتناب كرد.. تصور من اين است که  كار علمي كم شده است و ما تصور جامعي از نشر در محيط الكترونيكي و ابزارهاي آن نداريم. حتي در بعد كلان،در تحليل و ترسيم راهبردهاي ملي در اين حوزه كوتاهي کرده‌ایم.

در سالهاي گذشته  برچسب‌زدن (تگ‌زدن) در منابع اينترنتي رواج عمومي پيدا كرده است. بخشي از موفقيت سايتهايي مانند Delicious   Technorati, CiteULike,  LibraryThing, و  Flickrمرهون همين فعاليت تگ‌زني است. اين سايتها به كاربران اين امكان را مي‌دهند كه براي هر متن خبر و گزارش و كلاً محتواي توليد و منتشر شده، تصوير، فيلم، و صدا، كليدواژه (هايي) تعيين و درج شود تا در بازيابي و اشتراك‌گذاري محتوا سرويس‌هاي وب مورد استفاده قرار گيرد(Farrelly, 2009). ويژگي برچسب‌ها اين است كه بر اساس قواعد نمايه‌ساز اطلاعات، و مستند به يك نظام اصطلاحنامه‌اي نيستند، بلكه توسط كاربر انتخاب و درج مي‌شود. بدينسان انباره‌اي از مفاهيم توليد مي شود كه اطلاعات موجود را به يكديگر مرتبط مي سازد. وقتي تگ زدن با مشاركت يك عضو معمولي سايت/وبلاگ انجام مي‌شود.

فوكسونومي به خانواده‌اي تعلق دارد كه از آن با عنوان «رده‌بندي توزيع شده[1]» ياد مي‌شود. فوكسونومي تركيب دو واژه است: Folk/Folks + Taxonomy = Folksonomy كه توماس واندر وال[2]، در سال 2004 از آن به عنوان نوعي مديريت رده‌بندي مردمي ياد كرد. فوكسونومي روشي است كه با وب2 متولد شده است، با شرايط كنوني،حذف آن از وب دشوار و حتي امكان‌ناپذير است.

تصوير از : http://www.flickr.com/photos/mansszat/144478280/sizes/m

مزاياي فوكسونومي

– اندك بودن هزينه مقوله‌بندي محتوا؛

– نيازي به فهرست اصطلاحات و آموختن استفاده از آنها نيست؛

– بالا بودن ضريب بازيافت اطلاعات، به دليل اينكه برچسب‌هاي مناسب توسط كساني كه با محتوا آشنايي دارند انتخاب شده است؛

– اجتماعات، در حوزه موضوعي محتوا شكل مي‌گيرند؛

– تأثيرگذاري در بازيابي محتوا، به دليل نزديك بودن مفاهيم بكار رفته با زبان كاربران؛

– بازتاب دادن ديدگاه كاربران؛

– فراگير بودن و حاكميت عقل جمعي.

محدوديت‌هاي فوكسونومي

فوكسونومي، مراحل نخستين تولد خود را طي مي‌كند. هستي‌شناسان[3]، رويكرد فوكسونومي را بي‌ارزش مي‌دانند، چون فاقد سطح بالاتري از منطق صوري براي كمك به رده‌بندي همه چيزهاي موجود در فوكسونومي است. يعني ارتباط آن با بافت محتوا قطع شده است(Governor; Hinchcliffe and Nickull, 2009:183 &189).

فوكسونومي، هيچ مكانيزمي براي پيشگيري از انتخاب واژه‌ها توسط كاربر ندارد، حتي هنگامي كه ديگران به كاربرد آن واژه حساس باشند. وقتي مفاهيم مورد نظر كاربران به يك «برچسب» افزوده مي‌شود، به ناچار، نتيجه اين خواهد شد كه با يك فوكسونومي با مفاهيم چندگانه روبرو خواهيم بود. اين پديده، موجب مي‌شود كه امكان دانستن واقعيت هر چيز ميسر نشود و افزون‌بر‌اين، پايداري نشانه‌ها از ميان برود. در چنين حالتي، ما مي‌مانيم و «دال‌هاي شناور»، در حالي كه مدلول‌ها ثابت باقي مي‌مانند، ولي مفهوم با دال‌ها «قابل تغيير و بي‌قاعده»منتقل مي‌شود(Black, 2007:12). اين اين رويكرد بي‌انتها، از برچسب‌زدن دسته‌جمعي و ناهماهنگي سرچشمه مي‌گيرد كه مفعهوم نشانه برچسب از قطعيت برخوردار نيست و مفاهيم حالت سيال دارند و مفهوم كاملي كه از يك نشانه در نزد خالق آن است، عموماً در دسترس دريافت‌كننده آن نيست، واين موجب نوعي انقطاع در اشتراك و انتقال مفاهيم مي‌شود.

لانگر[4]بر اين باور است كه همه پيامها از مركب از دو مفهوم هستند، مفاهيمي كه بين ارتباط‌گران مشترك است (مفهوم صريح[5]) و ديگر، مفاهيمي كه شخصي و خصوصي است (مفهوم ضمني[6]) (Littlejohn and Foss, 2008). براي درك معني نشانه، هر دو مفهوم داراي اهميت هستند. «مفاهيم صريح» يا آشكار، به جز موارد هم‌آوا[7]،  در فوكسونومي وضعيت روشني دارند؛ فقط «مفاهيم ضمني» هستند كه با برچسب‌زدن ايجادكننده فوكسونومي به يك منبع خاص، به دريافت‌كننده آن منتقل نمي‌شود. همچنين، اين امكان وجود ندارد كه با استفاده از اطلاعات زمينه‌اي و بافت موجود، مفهوم ضمني را دريابد. در حالي كه در ساير رسانه‌ها، به ويژه در رسانه‌هاي تبادلي، چنين امكاني وجود دارد. از ديگر مشكلات كنوني فوكسونومي، مي‌توان به  فقدان كنترل مترادف‌ها،  فقدان سلسله‌مراتب،  فقدان استاندارد اشاره كرد.

درحالي‌كه، سوسور[8]، زبان‌شناس سوييسي و يكي از بنيان‌گذاران نظريه نشانه‌شناسي، بر اين باور است  كه مدلول يك واژه، با عين خارجي يا مصداق آن تفاوت دارد، رابطه بين دال و مدلول تغييرناپذير و معناي آنها ثابت است. همه مصاديق ممكن در جهان خارج با كاربرد آن واژه در ذهن تداعي مي‌شود. ازاين‌رو، نمي‌توان آزادانه هر واژه‌اي را براي اين رابطه مورد استفاده قرار داد(Littlejohn and Foss, 2008:107).

جنبه‌هاي اجتماعي برچسب‌ها:

– كاربران معمولاً مي‌توانند افراد كه برچسب‌ها را انتخاب كرده‌اند بيابند و ساير برچسب‌هاي آن افراد را دنبال كنند؛

– شكل‌گيري گروه‌هاي علاقمند در يك حوزه و تداوم رشد آنها؛

– عضويت در گروههاي گوناگون در شبكه‌هاي اجتماعي برچسب‌زني.

كاربران چيزهايي را برچسب‌ مي‌زنند كه به نظرشان در ميزان بازديد و ظاهر شدن محتوا تأثير مي‌گذارد. نتيجه استفاده فراوان از فوكسونومي نشان مي‌دهد كه برچسب‌زني مشاركتي ، از نظرمعنا‌شناسي براي كساني كه در پي جستجوي منابع و مقالات هستند، مفيد است، حتي اگر نامعتبر بودن اين روش پذيرفتني باشد، كارآمد و مفيد بودن آن قابل انكار نيست و تمايل كاربران به آن مشهود است (Governor; Hinchcliffe and Nickull, 2009:190-191).

برچسب‌ها به نوعي مبين ديدگاه كاربران است(Morrison, 2007). برچسب مي‌تواند بيانگر ارزش نمايان متقابل رابطه بين منابع و برچسب‌ها باشد. با برچسب زدن به منبع، تلاش مي‌شود ارزش و محتواي آن، بر اساس ديدگاه كاربران برجسته شود(Governor; Hinchcliffe and Nickull, 2009:37). فوكسونومي‌ها، با استفاده از اين روش برچسب‌زني، و دربرگرفتن جامعه بزرگ كاربران، به نوعي متكي به عقل جمعي هستند و احتمال اينكه در انتخاب مفاهيم آشنا و مطابق خواست عموم، موفق عمل كنند بيشتر است. البته كاربرد اين روش، به معناي ايراد كوچكترين خدشه به الگوهاي سنتي علمي و ناكارآمد جلوه دادن آنها نيست.

بيشتر مردم نمي‌دانند كه «غلط‌‌ياب» گوگل چگونه كار مي‌كند! سرويس گوگل، در واقع درباره واژه‌اي كه وارسي مي‌كند هيچ چيزي نمي‌داند. بلكه با استفاده از پيشينه جستجوهاي بسياري از كاربران، متوجه مي‌شود كه بيشتر آنها واژه مورد نظر را به شكل خاصي بكار برده‌اند، از اين رو، پيشنهاد جستجو با آنرا به كاربر پيشنهاد مي‌كند. اين يك مبنا براي برنامه‌نويسي «هوش جمعي» در بسياري از زمينه‌ها است. همين رويكرد «يادگيري از راه مشاهده» مي‌تواند براي برچسب‌ها نيز بكار رود. اغلب- اگر نه همه- سرويس‌هاي وب2 اين الگو را مورد استفاده قرار مي‌دهند. در ايجاد «نمايه‌هاي جستجو[9]» از همين سيستم استفاده مي‌شود(Governor; Hinchcliffe and Nickull, 2009:188).

فوكسونومي و زبان كنترل‌شده

فهرست‌هاي راهنما[10] يا طبقه‌بندي[11] موضوعي، توسط گروههاي معدودي از متخصصين براي كمك به افراد، در يافتن اطلاعات مورد نظرشان ساخته مي‌شوند. ما گونه‌هاي رايج از اين نوع طبقه‌بندي‌ها را در نظامهاي كتابخانه‌اي براي بازيابي اطلاعات سراغ داريم، مانند رده‌بندي[12] كنگره، رده‌بندي ديويي كه از تحت عنوان طبقه بندی سنتی، مثل تكسونومي از آنها ياد مي‌كنيم. گونه ديگر از اين نظام طبقه‌بندي موضوعي، در زبان كنترل شده نمايه‌سازي منابع اطلاعاتي، تحت عنوان «تزاروس[13]» يا اصطلاحنامه مي‌شناسيم. در اصطلاحنامه ساختار روابط بين مفاهيم به شكل درختي ايجاد مي‌شود و ارجاعات مفاهيم به يكديگر، و كيفيت روابط بين آنها (مانند اعم و اخص) يك شبكه معنايي شكل مي‌گيرد كه در سازماندهي و بازيابي اطلاعات چه بصورت دستي يا ماشيني نقش مهمي ايفا مي‌كند.

تكسونومي در مقابل فوكسونومي(Laniado, 2007).

نمايش فوكسونومي

از نظر نمايش برچسب‌ها ممكن است همه آنها مطابق شكل زير در سايت/وبلاگ درج شود و پركاربردترين آنها به با فونت بزرگتر نمايش داده شود. هر چه فراواني يك برچسب بيشتر باشد، فونت آن، به تناسب، بزرگتر نمايش داده مي‌شود و از اين راه مي‌توان حوزه محتوايي سايت/وبلاگ را تشخيص داد. 
گونه ديگر نمايش، ارائه آن بشكل فهرست ساده انبوه برچسب‌ها، با ذكر فرواني محتواي مرتبط است.

ذكر اين نكته حائز اهميت است كه نمايش برچسب‌ها، براساس شيوه اداره فوكسونومي، امكانات نرم‌افزاركاربردي و رابط كاربر، ممكن است متفاوت باشد، يا نمايش برچسب‌ها، مطابق الگوي اشاره شده نباشد.

پانوشت‌ها:

[1] distributed classification           [2] Thomas Vander Wal          [3] ontologists

[4] Langer               [5] denotation              [6] connotation

[7] homonym              [8] Saussure                 [9] Search indexes

[10] Directory            [11] Taxonomy                 [12] classification

[13] thesaurus

_______________ منابع _______________

Farrelly, Glen (2009) On Tags and Signs: A Semiotic Analysis of Folksonomies. Faculty of Information Quarterly, Vol 1, No 2 (2009).

https://fiq.ischool.utoronto.ca/index.php/fiq/article/view/20/64

Governor, James; Hinchcliffe, Dion and Nickull, Duane (2009) Web 2.0 Architectures. USA: O’Reilly Media, Inc.

Black, D. (2007) An introduction to structuralism and semiotics. [Lecture handout]. Victori.

Littlejohn, S. W., and K.A. Foss (2008) Theories of human communication. Belmont, CA: Thomson/Wadsworth.

Morrison, Jason (2007) Why Are They Tagging, and Why Do We Want Them To? Bulletin of the American Society for Information Science and Technology.Volume 34, Number 1, October/November 2007. pp.12-16.

Laniado, David (2007) A Semantic Tool to Support Navigation in a Folksonomy. airwiki.ws.dei.polimi.it/images/8/8a/Slide-hp-english.pdf

تعاريف موجود از رسانه اجتماعي  بسيار متنوع است؛ اغلب اين تعاريف، بر روي دو عنصر «اشتراك‌گذاري» و «تعامل» در تعريف رسانه اجتماعي تأكيد دارند. برخي از تعاريف، توليد و انتشار محتوا را برجسته‌تر كرده‌اند و رسانه اجتماعي را رسانه‌اي دانسته‌اند كه امور توليد ويديو، صدا، متن يا چندرسانه‌اي در آن توسط كاربران انجام مي‌شود و در محيط اجتماعي سايبر منتشر شده و بين همتايان به اشتراك گذارده مي‌شوند، مانند بلاگ، ويكي[1]، يا

سايتهاي ميزبان فيلم‌هاي ويديويي(Capilanou and Bottlepr, 2010). در تعريف ديگر، به مصاديق  رسانه اجتماعي اشاره شده و اين نوع رسانه را شامل سايتهايي مي‌داند كه بر اساس مشاركت كاربر و توليد محتوا توسط كابر شكل گرفته‌اند؛ مانند سايتهاي شبكه‌سازي اجتماعي مانند لينكدين، فيس‌بوك،سايتهاي نشان‌گذاري[2] اجتماعي مانند دليشس(Del.icio.us[3]) سايتهاي اخبار اجتماعي مانند ديگ[4](Digg) يا رديت[5](Reddit)، و ساير سايتهايي كه كانون توجه‌شان تعامل با كاربر است(Searchenginewatch and Creativemediafarm, 2010).

آندريس كاپلان[6] و مايكل هيلين[7] رسانه اجتماعي را به مثابه «يك دسته ابزارهاي اينترنتي كه بر بنيان ايدئولوژيكي و تكنولوژيكي وب 2 استوار هستند، و به كاربران امكان توليد محتوا و مبادله آنرا مي دهند» تعريف مي‌كنند(Kaplan and Haenlein, 2010:59-68).

در يك جمع‌بندي مي‌توان گفت، رسانه اجتماعي، رسانه‌اي است كه  داراي ويژگي «اجتماعي بودن» است، زمينه تعامل اجتماعي و اشتراك اطلاعات، دانش و ديدگاههاي كنشگراني را كه به جوامع آنلاين پيوسته اند، فراهم مي سازد، دسترسي‌پذيري بسيار بالايي دارد و از تكنيكهاي انتشار مقياس‌پذير در آن استفاده شده است. انواع رسانه‌هاي اجتماعي عبارتند از شبكه هاي اجتماعي، انجمن هاي مباحثه، چت،  پادكستها[8]، بلاگها، و ويكي‌ها.

ويژگيهاي رسانه اجتماعي

رسانه‌هاي اجتماعي با استفاده از تكنولوژيهاي نوين بطور روز‌افزون، پوشش خود را گسترده‌تر مي‌كنند. بستر  اين پيشرفت رسانه اجتماعي وب2 است. رسانه‌ اجتماعي از رسانه‌هاي صنعتي و سنتي و چاپي مانند روزنامه‌ها، تلويزيون و فيلم متمايز هستند. رسانه‌هاي اجتماعي در مقايسه با رسانه‌هاي صنعتي كه نيازمند منبع قابل توجهي براي نشر اطلاعات هستند، نسبتاً ارزان و براي همه دسترس‌پذيرند.

يك ويژگي مشترك رسانه‌ اجتماعي و رسانه صنعتي، توانايي ايجاد ارتباط با مخاطبان در مقياس كم يا زياد است؛ مثلاً، مطالب يك وبلاگ ممكن است از صدها تا ميليونها مخاطب داشته باشد. ويژگيهايي ديگري هم هست كه رسانه‌هاي اجتماعي را از رسانه‌هاي صنعتي متمايز مي‌كند مانند، هزينه‌هاي توليد محتوا، مالكيت رسانه(معمولاً مالكان رسانه‌هاي صنعتي دولتها يا بخش خصوصي قدرمتند است ولي رسانه اجتماعي مي‌تواند به همگان تعلق داشته باشد حتي بدون داشتن سرمايه يا با سرمايه اندك)، نوع مهارت مورد نياز براي توليد محتوا، سرعت انتقال، همزماني يا غيرهمزماني، قابليت ويرايش و تغيير مداوم.

شكلهاي اصلي رسانه اجتماعي در فضاي سايبر

رسانه اجتماعي به كمك تكنولوژي اينترنت متولد شد. رسانه اجتماعي براي مردم امكان به اشتراك‌گذاري مطالب، ديدگاهها، تبادل نظر و دريافت بازخورد را مهيا مي‌سازد. كاربران  در اينگونه سايتها مي‌توانند پروفايل ويژه خود را ايجاد كنند و با همان شناسه به تعامل، گفتگو، تبادل پيام با افراد مورد نظر، دوستان و خويشاوندان خود بپردازند.  رسانه‌هاي اجتماعي فضاي سايبر را مي‌توان در هفت گونه دسته‌بندي كرد: شبكه‌هاي اجتماعي، کامیونیتی‌های محتوایی،  فروم‌ها(انجمن‌هاي مباحثه)، وبلاگها، ويكي‌ها، پادكست‌ها، و ميكروبلاگ‌ها.

رسانه اجتماعي ابزاري براي  تغييرات اجتماعي

رابطه بين جنبشهاي اجتماعي و رسانه مستحكم و پيدايش رسانه اجتماعي، استفاده از آن را بسيار گسترش داده است(Atton, 2003). رسانه‌هاي اجتماعي بطور گسترده در جنبشهاي اجتماعي براي آموزش، سازماندهي، اشتراك فراورده‌هاي فرهنگي جنبش، ارتباط، ايجاد همبستگي و مانند آنها مورد استفاده قرار گرفته است(Reed, 2005). كنش‌گران اجتماعي و شهروندان سراسر جهان از قابليت‌هاي شبكه ارتباطي براي پيشبرد برنامه‌ها، دفاع از ارزشها و علايق خود استفاده مي‌كنند. افزون‌براين، آنان بطور روز‌افزوني از نقش تعيين‌كننده سيستم چندرسانه‌اي نوين و نهادهاي نظم‌دهنده فرهنگ و سياستهاي اجتماع آگاهتر مي‌شوند(Castells, 2009: 54-57). البته، برخي به نقش تمام عيار رسانه‌هاي اجتماعي در جنبشهاي اجتماعي ترديد دارند و به نابرابري در دسترسي و عدم فراگيري در وسعتي كه جنبش گسترده شده، اشاره مي‌كنند(Wasserman, 2007). برخي نيز، حتي در صورت دسترسي،  در اصل كيفيت استفاده دمكراتيك و مفيد از آن در جنبشهاي اجتماعي به ديده ترديد مي‌نگرند(Marmura, 2007).

كاربرد رسانه اجتماعي توسط جنبشهاي اجتماعي معتدل، مفيد و تأثيرگذار بودن آنرا را اثبات كرده است. آنچنان كه در جنبشهاي سياسي و اجتماعي مصر و تونس مشاهد شد.  اگرچه اين تحولات ريشه در نارضايتي عمومي داشت، اما، نمي‌توان نقش رسانه‌هاي اجتماعي را در برانگيختن و سازماندهي مردم براي حضور در خيابانها و ميادين و ابراز نارضايتي ها  ناديده گرفت.

[1] Wiki (ويكي‌ها، سايتهايي هستند كه امكان ويرايش، افزودن، كاستن و حذف كردن مطالب را به كاربران عضو مي‌دهد)a

[2] bookmarking

[3] http://www.del.icio.us.com

[4] http://www.digg.com

[5] http://www.eddit.com

[6] Andreas Kaplan

[7] Michael Haenlein

[8] podcast

_______________ منابع ___________________

Atton, Chris (2003)”Reshaping Social Movement Media for a New Millennium.” Social Movement Studies, 2.

Bottlepr (2010) www.bottlepr.co.uk/glossary.html

Capilanou (2010) www.capilanou.ca/help/login-page/active-cms/glossary.html

Castells, Manuel (2009) Communication Power. Oxford University Press.

Creativemediafarm (2010) www.creativemediafarm.com/information/glossary

Kaplan, Andreas M. and Haenlein, Michael, (2010) Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media, Business Horizons, Vol. 53, Issue 1, p. 59-68.

Marmura, Stephen, “A net advantage? The internet, grassroots activism and American Middle-Eastern Policy,” New Media Society 2008; 10; 247

Reed, T.V.(2005) The Art of Protest. Univ Of Minnesota Press

Searchenginewatch (2010) . www.searchenginewatch.com/define

Wasserman, Herman (2007)”Is a New Worldwide Web Possible? An Explorative Comparison of the Use of ICTs by Two South African Social Movements,” African Studies Review, Volume 50, Number 1 (April 2007), pp. 109–131

فضاي سايبر، به عنوان مولود تعامل انسان با فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي،  امكانات و الگوهاي نويني را براي تعاملات فكري و انديشه‌ورزي فرا روي جوامع عصر كنوني قرار داده است. اگرچه فضاي سايبر بدون ارتباط با واقعيات عيني و معمول در جوامع نيست اما به دليل فضا، امكانات، زيرساختها، ابزار، ويژگيهاي تعاملي، و ذهنيت كاربران، گفتمانهايي كه در آن شكل مي‌گيرد ويژگيها، ابعاد، و سازوكارهاي مختص به خود را دارد. بنا به تأكيد «بلومر» بين گفتمان و تكنولوژي رابطه‌اي جدايي‌ناپذير وجود دارد.

براساس آخرين آمار رسمي شرکت فناوري اطلاعات ايران ، تعداد کاربران اينترنت در ايران 25 ميليون و 600 هزار نفر است که 400 هزار نفر از آنها به اينترنت پرسرعت دسترسي دارند.  رشد آمار استفاده از اينترنت در ايران، موجب ملحق شدن تعداد بيشتري از شهروندان به فضاي مجازي شده و با تعامل در اين محيط، هم تأثير مي‌گذارند و هم تأثير مي‌پذيرند.  بطور طبيعي، عمده كاربران اينترنت، اقشار تحصيلكرده، دانشجويان و دانش‌آموزان هستند كه تأثيرپذيري آنان از محيط سايبر، در بلند مدت آثار عيني خود را در مقياسي وسيعتر نشان مي‌دهد.

اكنون فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي، با اثرگذاري بر ابعاد گوناگون ارتباطات، موجب پيدايش پديده‌اي به نام «فرهنگ سايبر» شده است. در فضاي فرهنگي سايبر، الگوهاي نوين گفتماني شكل گرفته است كه دامنه و ماهيت آن ناشناخته مانده است. در اين فضا، به نوعي، موضوع ايجاد فضاي كاملاً شخصي، به چالش كشيدن افكار و انديشه‌ها، نضج گرفتن پاره فرهنگهاي مجازي، تعامل بين‌فرهنگي، و قواعد گفتماني مبتني بر ارزشهاي فرهنگ سايبر مطرح است .

پيدايش مفاهيم و پديده‌هايي چون قدرت سايبري(Cyber Power)، سايبورگ(Cyborg)، سايبر دموکراسي (cyber democracy)، سايبرفيمينيسم(cyber feminism)، روانشناسي سايبر(cyber physiology)، كافه سايبر (cyber cafe)، روابط سايبري (cyber relationships)، گفتمان سايبر (cyberdiscourse) و  سايبر پانك (cyberpunk) از پيامدهاي ايفاي نقش فضاي سايبر در اين حوزه است كه‌ آشكار شدن  آثار اجتماعي چنين تعاملاتي، در يك پروسه دراز مدت، دور از انتظار نيست؛ چرا كه فضاي مجازي به موازات فضاي واقعي زندگي و به عنوان جزئي از آن و با ماهيتي متفاوت موجوديت يافته است.

كنشگران، علمي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي نيز از اينترنت براي پيشبرد راهبردها و بسط الگوهاي گفتماني مورد نظر خود، از فضاي سايبر سود مي‌جويند. اين مهم در چهارچوب وبلاگستان و شبكه‌هاي اجتماعي محيط سايبر انجام مي‌شود.

اين باور وجود دارد كه غير قابل تطبيق بودن آنچه در فضاي سايبر مي‌گذرد با با واقعيتِ بيروني(واقعي) و وجود فاصله زياد بين آنها، امري خطرناک بوده و پيامدهاي زيانباري را به دنبال دارد. روشن نبودنِ انواع، ابعاد، الگوها، ميزان پايداري ، حوزه‌هاي گفتماني، و  ماهيت گفتمانهاي فضاي سايبر، از يك سو، و ساز وكارهايي كه اينترنت در خدمت اين گفتمانها قرار مي‌دهد، از سوي ديگر، موجب ناشناخته ‌ماندن ماهيت گفتمانها و  فقدان دسترسي به نقشه روشني از اين فضا خواهد شد.

به واقع، هم گفتمانهاي رايج در فضاي سايبر و هم سازوكارها و ابزار اينترنتيِ  آن، در ايجاد و توسعه و شكل دادن به دانش سهيم هستند. ابعاد تأثير اينترنت  شكل‌گيري، توسعه گفتمان در فضاي مجازي ايران ناشناخته است و هويت و الگوهاي اين نوع گفتمانها نيز ناشناخته مانده است. با  فقدان تبييني روشن از الگوهاي گفتمان كنوني فضاي سايبري ايران، در آينده نيز نمي‌توان سير تحولات گفتماني و تكوين آنها را در اين محيط رصد كرد.

بررسي کتاب (گفتگو با کتاب هفته):برای پاسخ به دو نیاز در نشر الکترونیکی

در مرحله تصميم به چاپ كتاب «مقدمه اي بر يادگيري الكترونيكي»، هيچگاه انتظار نداشتم كه فرايند چاپ اين چنين طولاني شود (دو سال)، …و شد. اين كتاب توسط پژوهشگاه علوم فناوري اطلاعات ايران و نشر «چاپار» منتشر شده است و منبع  تدريس درسهاي «يادگيري الكترونيكي» و «اصول نشر و آموزش الكترونيكي»است (درباره محتواي كتاب، ويراستاري، و… در آينده بيشتر توضيح خواهم داد).

1- دانشجويان دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي، براي درس  «اصول نشر و آموزش الكترونيكي» مي توانند از فصلهاي «چهارم»، «ششم»، «هشتم» و «سيزدهم» كتاب به عنوان متن درسي استفاده كنند؛ اگر چه بخشي از فصل «هشتم»را (مهارتهاي مورد نياز براي يادگيري الكترونيكي) بصورت كپي در اختيار دارند يا مي توانند از همين سايت آنرا دريافت كنند. با اين حال در تهيه كتاب كاملا مختارند و نسخه اي از آن نيز در اختيار كتابخانه دانشكده قرار خواهم داد تا كسي متحمل هزينه ناخواسته نشود.

2- اين كتاب متن اصلي درس «يادگيري الكترونيكي»دانشجويان دانشكده مهندسي برق و الكترونيك دانشگاه تهران است و نكته هاي مهم و اصلي آن در كلاس مطرح شده است. پرسشهاي  آزمون نهايي (كه تحليلي است) نيز با استناد به همين مطالب خواهد بود. نسخه اي نيز به كتابخانه اين دانشكده اهدا مي شود.

به هر حال، به گفته ناشر، از روز چهارشنبه 8 ارديبهشت 1389 اين كتاب به قيمت 50000 ريال، در كتابفروشيهاي زير عرضه مي شود:

1- كتابفروشي طهوري- خيابان انقلاب – روبروي دانشگاه تهران

2- كتابفروشي آگاه- خيابان انقلاب- روبروي دبيرخانه دانشگاه تهران

3- نشر چاپار- خيابان وليعصر- بالاتر از خيابان زرتشت- روبروي پمپ بنزين- كوچه نوربخش- پلاك 40- تلفن: 88899680

___________________________

نقد کتاب: مقدمه‌ای بر یادگیری الکترونیکی

___________________________

1- نقد کتاب یادگیری الکترونیکی. دکتر مریم صراف زاده. کتاب ماه: کلیات. سال چهاردهم. شماره 9 شهریور 1390. صفحه 58-60

2- نقد کتاب یادگیری الکترونیکی. .دکتر فریده مشایخ. سایت انجمن علمی یادگیری الکترونیکی

__________________________

دريافت متن کامل:  مقدمه‌اي بريادگيري الکترونيکي

از اوایل اسفندماه ۱۳۸۷ که فضای انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری به شدت داغ  و گاهی ملتهب می شد، در اندیشه مطالعه بر روی میزان تأثیر فضای سایبر در این انتخابات بودم. چرا که هیجان و شور رقابت در محیط سایبر، نشانی از بی‌سابقه بودن رقابت در فضای مجازی، به این وسعت در کشور ما داشت. با مراقبت کامل و با استفاده از امکانات نرم افزاری، فضای اینترنت را رصد نموده و مستندات لازم درباره نقش اینترنت در انتخابات پیش‌رو، گردآوری کردم. حجم اطلاعاتی و مستندات، به شکلی شگفت‌آورروز به روز افزونتر می‌شد! پیشینه و منابع علمی خارجی نیز مورد توجه قرارداده و در حد توان شمار قابل توجهی از منابع علمی گردآوری شد.  گویا، همه شواهد، نوید یک پژوهش علمی پرثمر و مفید را می داد! اما، علیرغم بکر بودن و ضرورت این پژوهش علمی ، شرایط به گونه‌ای رقم خورد که برای پژوهش فضای مناسبی نبود و اما و اگرهای بسیاری مطرح می‌شد که در یک کار پژوهشی، ممکن بود همه چیز را  دچار ابهام سازد. در واقع مسیر پژوهش به سمت دیگری کشیده می‌شد که از پاسخ دادن به پرسش یا پرسشهای پژوهش، باز می‌ماندم. اگرچه هنوز هم جای چنین بررسی علمی خالی است، اما، اقتضای کار علمی، و نه سیاسی، چیز دیگری است که امید است در این زمینه خاص، شرایط  آن فراهم شود.

اکنون، منابع الکترونیکی فراوانی به زبان انگلیسی، اعم از کتاب و مقالات و گزارشها را در اختیار دارم که می‌تواند منابع با ارزشی برای مرور ادبیات و پیشینه چنین پژوهشی باشد.اگر فرصتی بیابم، شاید هم به عنوان «مقاله مروری» حاصل برخی مطالعاتم را منتشر کنم. هنوز هم بر این باورم که این پژوهش یک کار ضروری است.

برای اطلاع علاقمندان، اطلاعات کتابشناسی برخی از منابع انگلیسی  مرتبط با موضوع رفتار سیاسی و محیط سایبر،  به تدریج در همین بخش منتشر می‌کنم :

این فهرست به تدریج کاملتر می‌شود

کتاب:

i

۱٫ A Guide to Finding a Smart Internet Strategy for 2000.(Brief Article): An article from: Campaigns & Elections by Mike Connell

2. A Matter of Faith: Religion and the 2004 Presidential Election by David E. Campbell

3. Air Wars: Television Advertising In Election Campaigns, 1952-2004, 4th Edition by West D

4. Arab Mass Media: Newspapers, Radio, and Television in Arab Politics by William A. Rugh

5. Are campaign finance laws ready for the Internet.(Bandwagon): An article from: Campaigns & Elections by Joseph E. Sandler and Neil P. Reiff

6. Avoid cyberspace rip-offs. (political campaigns through the Internet): An article from: Campaigns & Elections by Mike Connell

7. Black Politics and Black Political Behavior by Hanes Walton

8. Bloggers on the Bus: How the Internet Changed Politics and the Press by Eric Boehlert

9. Blogistan: The Internet and Politics in Iran by A. Srebeny and G. Khiabany

10. Buyer’s Guide: Political Internet Services. (Where to find it, Where to buy it: Using the Internet in Politics).: An article from: Campaigns & Elections

11. Campaigning Online: The Internet in U.S. Elections by Bruce A. Bimber and Richard Davis

12. Campaigns and Elections American Style (Transforming American Politics) by James A. Thurber and Candice J. Nelson

13. Case Studies: Using the Internet to Build Citizen Armies.: An article from: Campaigns & Elections by Roger Stone

14. Challenges of Expanding Internet: E-Commerce, E-Business, and E-Government : 5th IFIP Conference on e-Commerce, e-Business, and e-Government (I3E’2005), … in Information and Communication Technology) by Roch Glitho (Editor)

15. Circuits of Culture: Media, Politics, and Indigenous Identity in the Andes (Visible Evidence) by Jeff D. Himpele

16. Click On Democracy: The Internet’s Power To Change Political Apathy Into Civic Action by Grant Reeher, Steve Davis, and Larry Elin

17. Collective Intelligence: Mankind’s Emerging World in Cyberspace (Helix Books) by Pierre Levy and Robert Bononno

18. Communities in Cyberspace by Marc ASmith

19. Computers and the Law: An Introduction to Basic Legal Principles and Their Application in Cyberspace by Robert Dunne

20. Consultant Q&A: campaigning on the Internet. (Strategy & Tactics: Using the Internet in Politics).: An article from: Campaigns & Elections by Mary Clare Jalonick

21. Agbese, Aje-Ori (2006) The Role of the Press and Communication Technology in Democratization The Nigerian Story. New York: Routledge.

22. Ashby W. Ross (1999) An Introduction to Cybernetics. London: Chapman & Hall LTD.

23. Bangura, Abdoul Karim; Isayas, Dawit; Smith, Grald and Thomas, O. Micheal (1996)Political Behavior. USA: University Press of America.

24. Bell, David (2001) An Introduction to Cyber-cultures. UK: Routledge.

25. Desai, Nitin; et al. The Power of Ideas: Internet Governance in a Global Multi-Stakeholder Environment (2007) Wolfgang Kleinwächter (Ed.). Germany: Land of Ideas.

26. Dijk, Teun A. van (2007) Political discourse and political cognition.

27. Dodge, Martin and Kitchin, Rob (2001) Mapping Cyberspace. UK: Routledge.

28. Goldsmith, Jack and Wu.,Tim (2006) Who controls the internet? : illusions of a borderless. New York: Oxford University Press.

29. Janczewski, Lech J. and Colarik, Andrew M. (2008) Cyber Warfare and Cyber Terrorism. New York: Information science reference.

30. Kizza, Joseph Migga(1998) Ethical and Social Issues in the Information Age. New York: Springer-Verlag.

31. Kowalski, Robin M.; Limber, Susan P. and . Agatston. Patricia W (2008) Cyber Bullying: Bullying in the Digital Age. USA: Blackwell Publishing Ltd.

32. Schell, Bernadette H. (2007) The Internet and society: a reference handbook. California: ABC-CLIO, Inc.

33. Steven, A. Peterson (1990) Political Behavior: Patterns in Everyday Life. Sage Publications, Inc.

34. The Global Intercultural Communication Reader (2008) Molefi Kete Asante, Yoshitaka Miike,& Jing Yin (Editors). UK: Routledge.

35. Wallace, Patricia (1999) M. The psychology of the Internet. USA: Cambridge University Press.

36. Woshinsky, Oliv (2007)Explaining Politics: Culture, Institutions, and Political Behavior. Uk: Routledge.

استخراج اطلاعات کتابشناختی این چند کتاب هنوز میسر نشده، در اولین فرصت تکمیل خواهد شد

DEMOCRACY IN THE DIGITAL AGE CHALLENGES TO POLITICAL LIFE IN CYBERSPACE

Political Psychology

Handbook of Political Communication Research

Communicating in Cyberspace

Trust in Cyberspace

Psychological aspects of Cyberspace

Campaign and Election Reform A Reference Handbook Contemporary World Issues

Elections as Popular Culture in Asia

A Matter Of Faith Religion In The 2004 Presidential Election

The Internet national Elections

The Psychology of Media and Politics

The Social Logic of Politics Personal Networks as Contexts for Political Behavior

Typing Politics The Role of Blogs in American Politics

مقالات

Abendschön, Simone and Elff , Martin (2006) The Social Logic of Politics. Personal Networks as Contexts for Political Behavior.Politische Vierteljahresschrift, Volume 47, Number 2 / June, 2006

Anduiza, Eva; Cantijoch, Marta and Gallego, Aina (2007) Political Participation and the Internet: Descriptive Hypotheses and Causal. presented at the Symposium “Changing politics through digital networks:The role of ICTs in the formation of new social and political actors and actions”, Florence, 5-6 October 2007

Best, S.J. y Krueger, B.S. (2005). “Analyzing the Representativeness of Internet

Best, Samuel J. and Brian S. Krueger (2005). Analyzing the representativeness of Internet political participation. Political Behavior 27(2): 183-216.

Castells, Manuel (2005) Global Governance and Global Politics. PS, Political Science & Politics. Washington: Jan 2005. Vol. 38, No. 1; pp. 9-17.

George, Arthur and Robinson-Weber, sandra (1983) “The Mass Media, Political Attitudes, and Behavior”; Communication Research, Vol. 10, No. 4, 487-508 (1983).

John Gerstner (1999)The other side of cyberspace. Communication World. San Francisco: Mar 1999. Vol. 16, No. 4; pp. 11-19.

Kim, Ji-Young (2006) The impact of Internet use patterns on political engagement: A focus on online deliberation and virtual social capital. Information Polity, Volume 11, Number 1/2006, pp. 35-49

Knoke, David and Macke, Anne (1979) Toward a social indicators model of aggregate American political behavior: 1948–۱۹۷۶ .Political Behavior, Volume 1, Number 1 / March, 1979

Larson, James F. (1987) Global Television and foreign policy. Foreign Policy Association. No. 28.

Lee, Kwan Min (2006)Cyber Psychology & Behavior. August 2006, 9(4): pp. 415-422.

Ogbonna, Emmanuel and Harris, Lloyd C. (2007)Developing internet operations and subcultural dynamics: An exploratory study. Journal of Organizational Change Management, Vol. 20, No. 3, pp 388 – ۴۰۸٫

Political Participation”. Political Behavior, vol. 27, no. 2, pp. 183-216

Robbin, Alice and Buente , Wayne(2008) Internet Information and Communication Behavior during a Political Moment:The Iraq War, March 2003. Journal of the American Society for Information Science and Technology .May 13, 2008.

Wu, Denis(2005) Comparing Political Communication: Theories, Cases, and Challenges. Journalism and Mass Communication Quarterly. Columbia: Autumn 2005. Vol. 82, No. 3; pp. 742-744.

در تمامی کشورها، نوعی نظام آموزشی وجود دارد که قرار است به نیازهای مربوط به تربیت نیروی انسانی ماهر پاسخ ‌دهد. تغییر در این نظام و اجزا و ابزارهای آن، نیازمند برنامه‌ریزی پایدار و منسجم است و استفاده از فناوری در این نظام سنتی باید با رویکرد مبتنی بر بومی‌سازی باشد. بومی‌سازی به معنای تغییر در نظام فناوری نیست، بلکه سازگار کردن کیفیت استفاده از این پدیده در موقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی خاص است. پیش‌شرط استفاده از یادگیری الکترونیکی، به عنوان یکی از مظاهر برجستة فناوری‌های نوین، وجود زمینه و بسترهای لازم و دیدگاه روشن درباره آن در برنامه‌های توسعة ملی است. باید بررسی می‌کرد که رویکرد ملی به خط‌مشی‌های اطلاعاتی در کشور چگونه است؟ پاسخ این پرسش و اینکه جایگاه فناوری اطلاعات در کشور چگونه تعریف شده و مورد پشتیبانی قرار می‌گیرد، می‌تواند تکلیف موضوع یادگیری الکترونیکی را روشن کند .

برای ایجاد نظام یادگیری الکترونیکی، تدوین برنامة استراتژیک ملی در جهت دست‌یابی به هدف‌های مورد نظر الزامی بوده و فعالیتی زیربنایی به شمار می‌رود. گام نخست در تدوین یک برنامة استراتژیک، باید تمامی اقدام‌های استراتژیک برای درونی کردن یادگیری الکترونیکی، در کلیة بخش‌ها، را در برگیرد:

– پشتیبانی جدی و مؤثر از ابتکار و نوآوری در حوزة تعلیم و یادگیری

• هدایت مناسب یادگیری الکترونیکی
• ایجاد وحدت در پشتیبانی از یادگیرندگان
• ایجاد بازار بهتر برای‌یادگیری الکترونیکی
• بیمة فنی و استاندارد کیفیت
• تربیت و بهینه‌سازی کادرهای آموزشی

متن کامل این مقاله را در اینجا (PDF) بخوانید

نيازسنجي اطلاعات

تألیف: محمود بابایی

ناشر: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران- نشر چاپار

(چاپ سوم- ويرايش دوم)

كتاب نيازسنجي اطلاعات در شانزدهمين جلسه نقد كتاب گروه كليات عصر كتاب بررسي شد؛

نسرين دانش: اين كتاب، تنها كتاب در زمينه نيازسنجي اطلاعات در ايران به شمار مي رود

كتاب “نيازسنجي اطلاعات” در شانزدهمين جلسه نقد كتاب گروه كليات عصر كتاب بررسي شد؛ نسرين دانش: اين كتاب، تنها كتاب در زمينه نيازسنجي اطلاعات در ايران به شمار مي رود

خبرگزاري دانشجويان ايران – زنجان. كتابدار كتابخانه مركزي دانشگاه زنجان گفت: كتاب “نيازسنجي اطلاعات”، يك كتاب درسي و مفيد بوده و تنها كتاب در اين زمينه در ايران به شمار مي رود. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقه زنجان، نسرين دانش در شانزدهمين جلسه نقد كتاب گروه كليات عصر كتاب كه به بررسي و نقد كتاب “نيازسنجي اطلاعات”، تاليف محمود بابايي اختصاص داشت، ابراز داشت: كتابي در اين زمينه در ايران موجود نبوده و با توجه به اهميت اين موضوع، خلاء شديدي در اين خصوص احساس مي‌شود. وي به اهميت نيازسنجي اشاره و تصريح كرد: نيازسنجي عبارت است از سنجش اينكه، به چه چيز و چه اندازه نياز است و از اين رو مطالعه نيازهاي اطلاعاتي در ايران، از سابقه چنداني برخوردار نيست. كتابدار كتابخانه مركزي دانشگاه زنجان خاطر نشان كرد: يكي از دلايل اساسي كه موجب مي‌شود كاربران، جستجو را خود انجام داده و يا تمايل به اين كار داشته باشند، اين است كه گمان مي كنند اطلاع رسانان حرفه‌اي قادر به تشخيص آنچه براي آنها ارزش دارد، نيستند. اين عده اگر درباره وظايفي كه اطلاع رسانان بر عهده دارند اطلاعات بيشتري كسب كنند، ديدگاه مثبت تري خواهند يافت. دانش افزود: فصل اول كتاب، بر پايه دانستن نياز از نظر روان شناسي و جامعه شناسي مي‌پردازد. فصل دوم، نيازسنجي و ضرورت انگيره‌ها، فصل سوم، نياز اطلاعاتي، فصل چهارم، مراحل برنامه ريزي در ده گام، فصل پنجم، روش شناسي مطالعه نياز اطلاعاتي و فصل ششم، مدل سازي نياز اطلاعاتي را مورد بررسي قرار داده است لذا با بررسي كتاب مي بينيم كه مطالب خارجي بوده و گردآوري شده‌اند اما بايد مؤلف آنها را بومي سازي مي كرد و از اين رو عدم يكساني كتابنامه نويسي و يك جانويسي از معضلات اين كتاب مي‌باشد. در ادامه اين جلسه حسين محمدي سر گروه، گروه كليات عصر كتاب زنجان نيز در سخناني تصريح كرد: در كتابخانه‌هاي عمومي، نيازسنجي اطلاعات، بسيار موضوع مهمي است و كتابداران اكثراً با منابعي سر و كار دارند كه بدون در نظر گرفتن نيازسنجي اطلاعات به كتابخانه تحميل شده‌اند، از اين رو بسياري از كتاب‌هاي ورودي به كتابخانه‌ها، بدون داشتن مخاطب و بي استفاده مي‌مانند. دكتر مهدي افضلي نيز در ادامه اين جلسه، در خصوص كتاب نيازسنجي اطلاعات، گفت: بر روي موضوع نيازسنجي اطلاعاتي در اواخر دهه 80 و اوايل دهه 90، تحقيقات زيادي در اروپا صورت گرفت كه به جهت اهميت اين موضوع، در مقطع كارشناسي ارشد علوم كتابداري، اين مقوله به يكي از منابع درسي بدل شد. انتظاري كه از مولف اين كتاب مي رفت، اين بود كه پس از گردآوري مطالب، تجديد نظر انجام مي‌داد و كتاب به روزتري ارائه مي كرد. شايان ذكر است، نيازسنجي اطلاعات، تاليف محمد بابايي ، عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطباعي است و تا كنون 3 بار تجديد چاپ شده و بر چاپ اخير آن عبارت “ويرايش دوم” الحاق شده است. چاپ سوم اين كتاب در سال 1386 وارد بازار گرديده است. انتهاي پيام

[ارسال شده از: ايسنا]

_____________

۲۷ آبان  برگزار می شود

شانزدهمین جلسه نقد و بررسی کتاب گروه کلیات عصر کتاب زنجان

عنوان کتاب :   نيازسنجي اطلاعات تاليف: دكترمحمود بابايي

نقد و بررسی از :  نسرین دانش معاون کتابخانه مرکزی دانشگاه زنجان

زمان :  ۲۷/  ۸ /۱۳۸۷         ساعت : ۱۷  الی   ۱۹مکان : سالن اجتماعات کتابخانه عمومی سهروردی زنجان

آیا نشر الکترونیکی نیاز به مهارتهای خاصی دارد؟

نشر الکترونیکی اقدامی است برای تولید و انتشار محتوا در قالبی که بتواند به واسطه رایانه شناسایی و پردازش شده و در اختیار کاربر نهایی قرار گیرد. چنین اقدامی نه تنها نیاز به مهارتهای فنی مرتبط با رایانه دارد، بلکه به لحاظ ارتباطی که با کاربر و چگونگی استفاده از سند الکترونیکی دارد، نیازمند مهارتهایی چون: مدیریت محتوا، رفتار اطلاع‌یابی کاربر، شناخت فضای ذهنی و روانی فضای سایبر، مخاطب‌شناسی، و مانند آنها است. نشر الکترونیکی را

می‌توان در دو سطح مورد توجه قرار داد: سطح حرفه‌ای، مانند آنچه که در دانشگاهها، سازمانها، مؤسسه‌های نشر و توزیع و شرکتهای بزرگ جریان دارد و  نیازمند تشکیل تیمی از متخصصین حوزه‌های فنی، موضوعی، هنری، روانشناسی و اطلاع‌رسانی است؛ سطح نیازهای روزمره(آماتوری)، که معطوف به نیازهای شخصی، شغلی، و آموزشی است و از ابعاد آنچنان وسیعی برخوردار نیست که مستلزم سرمایه‌گذاری مالی و نیروی انسانی قابل توجه باشد، که در چنین سطحی، اساساً چنین امکانی وجود دارد.

هنگامی که از آموزش مهارتهای نشر الکترونیکی سحن می‌گوییم، باید نگاه خود را نسبت به این دو سطح از فعالیت روشن کنیم. آیا ما از مهارتهایی سخن می‌گوییم که در سطوح حرفه‌ای نشر الکترونیکی کاربرد دارد یا نیازهای شخصی و روزمره کاربران عادی را مورد توجه قرار می‌دهد؟ آیا آموزش مهارتها در این دو سطح، متفاوت است؟ آیا ماهیت نشر الکترونیکی را می‌توان درجه‌بندی کرد؟ شاید با مثالی بتوان موضوع را روشن‌تر بیان کرد: نویسندگی یک هنر – مهارت است. یک نویسنده ماهر، ملاحظات ادبی، نگارشی، سبک نوشتاری، دستورزبانی، و… را  در نوشتن مورد توجه قرار می‌دهد. انتظار خواننده اثر نویسنده ماهر این است که چنین قواعدی در اثر رعایت شده و دارای کمترین نقص باشد. اما، آیا این بدین معنی است که برای رفع نیازهای شخصی روزمره، تحصیلی، و شغلی، کسی اقدام به نوشتن با رعایت قواعد حداقلی نکند؟ یا نوشتن با مهارت کامل، یا هیچ؟ روشن است که چنین اتفاقی روی نداده و نخواهد داد و آثاری توسط همین مبتدیان  به نگارش در آمده که با همه نواقصش، پیام خود را به مخاطب منتقل می‌کند. اگرچه همین مبتدیان نیز با آموزش می‌توانند به سطح مهارت بالاتری ارتقاء یابند و آثار بهتری خلق کنند.

کدام مهارتها؟

تکیه بحث ما در «مهارتهای مورد نیاز برای نشر الکترونیکی» کاربران عام و آماتورهستند. بر این باور هستیم که آموزش مهارتهای اولیه نشر الکترونیکی می‌تواند به غنای آثار آنها و در نتیجه بهبود محتوای انتشار یافته توسط آنان شود و کسانی را نیز ترغیب به استفاده از این امکان فناوری نوین اطلاعاتی بنماید.  برای نیل به چنین مقصودی  باید محورهای زیر به خوبی تبیین گردد:

۱- محیط الکترونیکی چه ویژگیهایی دارد؟

۲- مفاهیم و اصطلاحات حوزه نشر الکترونیکی

۳- انواع محیطهای نشر الکترونیکی (محیط درونخطی- برونخطی و ایستا – پویا)

۴- سند الکترونیکی  و قالبهای آن

۵- مهارتهای نرم‌افزاری برای تولید و تبدیل قالبهای الکترونیکی سند متنی، تصویری، صوتی و چندرسانه‌ای

۶- مهارت استفاده از وبلاگها، نرم‌افزارهای مدیریت محتوا و پروتکلهای نرم‌افزاری

۷- مهارتهای طراحی،تعیین ساختار سند و رابط کاربر

۸- مدیریت انتشار سند الکترونیکی

مقاله «مهارتهای نشر الکترونیکی» با تکیه بر محورهای گفته شده مراحل نهایی ویرایش را می‌گذراند و امید است بتوانم در اولین فرصت ممکن آنرا منتشر سازم. با این قید که ممکن است برای انتشار در نشریات چاپی در نوبت قرار گیرد و تأخیر آن از اختیار من خارج است. اما به هر حال، پس از آماده شدن، نسخه الکترونیکی آنرا در اختیار دانشجویان قرار خواهم داد.

چندی پیش، در جلسه دفاع دانشجوی کارشناسی ارشد(رشته علوم انسانی…دانشگاه تهران) حضور یافتم، برای داوری. از گزارش پایان‌نامه چنین بر می‌آمد که نویسنده کمترین آشنایی را با روش تحقیق دارد. داده‌های آماری را آنچنان پیچیده و مخدوش گزارش کرده بود که در آغاز مرعوب‌کننده! می‌نمود…و بعد نتیجه‌گیری و… هم به همین سیاق. چرا؟ چون ایشان لیسانس خود را در رشته مهندسی…گرفته  و با منت گذاشتن بر سر علوم انسانی، در این حوزه به تحصیل ادامه داده بود(یقین دارم که همه چنین نیستند، سخنی است برای درس گرفتن). روی جلد پایان نامه رشته کارشناسی ارشد علوم انسانی‌اش،  لقب «تحقیق از: مهندس…» نقش بسته بود. ماجرای اشکالات کارش را گفتیم. اما تکیه کلام ایشان این بود «من یک مهندس هستم و با توجه به… اینطور کار کردم!». خوب! جوانی را با اینهمه مشکلات و هزینه‌ها و … سرخورده کردن، کار آسانی نیست. اما پس تکلیف علم و دانش و آنچه باورمان برای کار است، چه می‌شود؟ با چنین رویکردی باید خیلی از مراکز علمی جهان را تعطیل کرد! مگر می‌شود روش‌شناسی متفاوت پژوهش در علوم را به سخره گرفت؟ آنچه که به عنوان «همگرایی علوم» مطرح است هرگز به معنای فروریختن مرزهای روش‌شناسی علمی نیست.

اساس طبقه‌بندی علوم بر مبنای ماهیت، موضوع وگوناگونی  روش‌شناسی آنها است. نزد عوام، معمول است که هنگام سخن گفتن از رشته‌های علوم پیش از هر چیز، موضوع آن مورد توجه قرار می‌گیرد. اندیشمندان و پژوهشگران به خوبی می‌دانند که افزون  بر موضوع، روش‌شناسی جایگاه خاصی در رشته‌های علوم دارد و هر رشته نیز دارای  الزامات روش‌شناسی است که بسیار متفاوت با دیگر رشته‌ها است. شاید در بدو امر به همه شیوه‌های کنکاش در علوم، «روش علمی» اطلاق شود؛ اما روش علمی کلی است. قیاس و استقرا هر کدام روشی برای پژوهش در علوم هستند اما فارغ از تعاریف کاربردی و فنی، نمی‌توان به پژوهش در علم پرداخت. روشهای پژوهش در علوم انسانی، با روشهای علوم فنی و مهندسی، علوم پایه و پزشکی متفاوت است. شاید در مواردی همپوشانی داشته باشند اما، نباید ماهیت متفاوت پژوهش در این رشته‌ها را نادیده گرفت.

گاهی نادیده گرفتن سرشت این تفاوتها، موجب سوء تفاهم برای برخی از دانشجویان می‌شود! این «عده» تصور می‌کنند شأن برخی از رشته‌ها به دلیل ارزشگذاری‌های اجتماعی، از برخی دیگر والاتر است. در جامعه ما وقتی لقب «دکتر»به کسی اطلاق می‌شود، عموماً مردم تصور «پزشک بودن» را در ذهن دارند. گاه باید برای توضیح این نکات برای مردم،  کلی انرژی صرف کرد! این ارزشگذاری اجتماعی را نمی‌توان منکر شد.

اما، چرا  برخی دوستان تحصیل‌کرده دچار خبط‌هایی می‌شوند که انتظارش نمی‌رود؟ گویا تا کنون سخنی از طبقه‌بندی علوم و روش‌شناسی آنها به گوششان نخورده است. تصورشان این است که جایگاه هر رشته بستگی به دیدگاه مردم دارد و نه معیارها و شاخصهای علوم. در جهان علم، رشته‌ای فراتر ورشته‌ای فروتر نداریم؛ ممکن است نیازهای جامعه و ضرورتها،  برخی تخصصها را مهمت‌تر بشمارد و برای آنها ارزش  احترام بیشتری قایل شود اما، بر اساس معیارهای، هر رشته علمی جایگاه ویژه خود را دارد و اگر بدیلی برای آن وجود داشت، اساساً به وجود نمی‌آمد.

https://daireturkiye.com/guide/banking_app

ّ█ محمود بابائي
ّ█ مقطع تحصيلي: دكترا
ّ█ رشته علوم ارتباطات
ّ█ چکيده
ابزارهاي ارتباطي اينترنت، به دليل نقش و تأثيري که در تعامل، اشتراک‌گذاري و ايجاد شبکه‌هاي ارتباطي در بين کنشگران فضاي سايبر دارند، يکي از محورهاي مورد توجه پژوهشگران و  مطالعات سايبري بوده است. اين پژوهش با استفاده از روش ترکيبي کمي(پيمايش)و کيفي (تحليل محتوا)، با هدف تحليل نقش سازوكارهاي ارتباطي اينترنت در شكل‌گيري الگوهای تعامل در فضاي سايبري ايران انجام پذيرفته است.  همچنين، گونه‌شناسي گفتمان‌هاي موجود در فضاي وبلاگستان فارسي، از جنبه پايداري- ناپايداري، وابستگي- استقلال، و  موضوعي به عنوان هدف فرعي پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. صورت‌بندي فرضيه‌هاي اين پژوهش، بر پايه يافتن پاسخ به دو پرسش‌کلي بود که: نقش اين سازوکارهاي ارتباطي در شکل‌گيري الگوهاي دسترسي، بياني، کنشگري گفتمان‌هاي درون جامعه شبکه‌اي چيست؟ آيا الگوهاي انتشار، «توليد محتوا»، «شفافيت» و «گونه‌هاي گفتمان» در وبلاگستان فارسي، با کاربرد سازوکارهاي ارتباطي اينترنت دارند؟ با توجه به ماهيت فرضيه‌ها، از دو روش پيمايش (فرضيه‌هاي گروه «الف») و تحليل محتوا (فرضيه‌هاي گروه «ب») براي مطالعه استفاده شد. فرضيه‌‌هاي گروه «الف»که به روش پيمايش مورد مطالعه قرار گرفتند با هدف آزمون «وجود رابطه، بين سازوکارهاي ارتباطي اينترنت» ، و «الگوي کنشگري»، «الگوي دسترسي»، و «الگوي بياني» صورت‌بندي شد. نتايج آزمون فرضيه اول از گروه« الف» که به رابطه بين كاربرد سازوكارهاي ارتباطي، و الگوي کنشگري در گفتمان‌هاي فضاي سايبري ايران پرداخته بود، در سطح 1% خطا وجود رابطه بين اين دو متغير را به اثبات رساند(236/0=r). در آزمون فرضيه دوم از اين گروه، به وجود رابطه بين کاربرد سازوكارهاي ارتباطي و الگوي بياني گفتمان‌هاي فضاي سايبري ايران پرداخته شد که در سطح معني داري1% رابطه بين اين دو متغير تأييد و جهت مستقيم (459/0=r) بود. در فرضيه سوم نيز که به رابطه بين كاربرد سازوكارهاي ارتباطي و الگوي دسترسي  گفتمان‌هاي فضاي سايبري ايران پرداخته شده بود، نتيجه آماري، وجود رابطه را در اين فرضيه  در جهت مستقيم (211/0=r) تاييد کرد.در تحليل محتوا، چهار فرضيه صورت‌بندي شده بر پايه معني‌دار بودن رابطه بين کاربرد سازوکارهاي ارتباطي اينترنت در وبلاگستان فارسي، و «الگوهاي انتشار»، «توليد محتوا»، «شفافيت» و «گونه‌هاي گفتمان» مورد بررسي قرار گرفت. نتايج آزمون فرضيه «معني‌دار رابطه بين استفاده از سازوكارهاي ارتباطي و الگوي انتشار (بسط)» نشان داد که الگوي انتشار، با توجه به شاخصها (پيوند  به سايت‌ها و وبلاگ‌هاي ديگر، پيوندهاي ورودي، پيوندهاي وبلاگ در کاوشگر گوگل، پيوند به وبلاگ‌هاي موضوعي مشابه، «سن وبلاگ، تعدادبازديدكنندگان، و تعداد کامنتها براي هر پست)، رابطه معني‌داري با سازوکارهاي ارتباطي دارد. نتايج آزمون فرضيه دوم از اين گروه، به «وجود رابطه معني‌دار بين استفاده از سازوكارهاي ارتباطي و الگوي توليد محتوا » پرداخته بود که اين رابطه در مورد هشت شاخص (استناد ، قالبهاي توليد محتوا، طبقه‌بندي موضوعي، معيارهاي انتشار محتوا، و سطح فني توليد و انتشار محتوا، دوزبانگي، برچسب‌زني، و تعداد پست‌هاي وبلاگ)، معني‌دار نشان ‌داد. بين «استفاده از سازوكارهاي ارتباطي فضاي سايبر»، و « شفافيت گفتمان‌ها» در محيط سايبر نيز رابطه معني‌دار وجود دارد. آزمون آماري نشان داد که رابطه معني‌داري بين شاخصهاي شفافيت (الگوي نشر محتوا، شيوه بيان محتوا، سبک نگارش، شرايط مشارکت ، هويت کنشگر، تعامل با کنشگران ديگر از طريق دريافت بازخورد نظرسنجي، و پاسخ ‌گويي آنان به ديدگاه‌هاي کنشگران)، و کاربرد سازوکارهاي ارتباطي وجود دارد. فرضيه معني‌دار بودن رابطه بين «استفاده از سازوكارهاي ارتباطي فضاي سايبر در وبلاگها» و «گونه‌هاي گفتمان‌ها» نيز تأييد شد. نتايج اين پژوهش نشان داد که الگوهاي دسترسي، بياني و کنشگري در وبلاگستان فارسي و شبکه‌هاي اجتماعي ايراني، به عنوان دو کانون شکل‌گيري و رواج گفتمان سايبري، تحت تأثير چگونگي بهره‌مندي کنشگران از سازکارهاي ارتباطي است. کيفيت انتشار گفتمان‌ها، نيز تا حد زيادي با ابزارهاي ارتباط در جامعه شبکه‌اي مرتبط است. همان‌گونه که الگوهاي بياني، به لحاظ شيوه و قالب بيان، نوع‌شناسي گفتمان‌ها را با توجه به پايداري، مستقل بودن و گونه‌هاي موضوعي آنها با استفاده از سازوکارهاي ارتباطي در بستر شبکه ارتباط دارد. بدين‌سان، تعامل انسان -انسان در فضاي سايبر، بستگي به نوع ابزار ارتباط و تعامل انسان – رايانه دارد. در چنين شرايطي، نمي‌توان سطح تعامل در فضاي گفتمان‌هاي سايبر يکسان تلقي نمود و حکم يکسان در مورد آن جاري کرد.

کليدواژه‌ها: سازوکارهاي ارتباطي؛ شبکه‌هاي اجتماعي؛ فضاي سايبر؛ گفتمان سايبري؛ وبلاگستان فارسي.